XX Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego odbył się w Koninie 12-14 kwietnia 2018 roku. Do konkursu zgłosiło się 56 pianistów ze szkół muzycznych I i II stopnia z różnych stron kraju.
– To jeden z najważniejszych konkursów pianistycznych w kraju dla uczniów szkół muzycznych. Charakteryzują go trzy elementy: bardzo wymagający program, bardzo dobry poziom wykonawców i atmosfera bardzo sprzyjająca wszystkim uczestnikom – mówił podczas wręczania nagród prof. Waldemar Andrzejewski z Akademii Muzycznej w Poznaniu, przewodniczący jury.
Zaczęli od Bacha
Pierwsza edycja konkursu odbyła się… 33 lata temu, w roku 1985. Od roku 1992 konkurs odbywa się co dwa lata, stąd jego tegoroczna edycja była dwudziestą. Konkurs wymyślił Andrzej Wójciński. Pretekstem była 300. rocznica urodzin Jana Sebastiana Bacha. To dlatego konkurs nosił pierwotnie nazwę Konkursu Bachowskiego. Dzisiaj, choć jego nazwa jest inna, wykonanie kompozycji Bacha jest obowiązkowe dla każdej grupy wykonawców. W czasie pierwszych konkursów młodzi artyści koncertowali w siedzibie klubu „Hutnik”. Od roku 1994 konkursowi patronuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Na przestrzeni lat w Koninie wystąpiło około 1700 pianistów. A wśród laureatów są takie „gorące” nazwiska, jak Szymon Nehring, Krzysztof Książek, Paweł Wakarecy czy Joanna Marcinkowska. Rekordowy był rok 1994 kiedy w Koninie wystąpiło 181 wykonawców. Były to lata kiedy „setka” uczestników była normą. W tym roku zgłosiło się do konkursu 56 pianistów; wśród nich Filip Pacześny z konińskiej PSM, uczeń Danuty Gościńskiej, który w pierwszej grupie wiekowej otrzymał III nagrodę. – Najbardziej jednak cieszy – mówi Krzysztof Pydyński, dyrektor PSM w Koninie – że konkurs stał się nie forum rywalizacji, ale miejscem, w którym słucha się innych, słucha się jurorów i prowadzących warsztaty.
Z pewnością wpływ na atmosferę konkursu ma dobór jurorów. Każdorazowo w jury zasiada pięcioro oceniających, każdy z innego ośrodka akademickiego; przyjęto też zasadę, że w konkursie nie może wystąpić uczeń jurora. W tym roku jurorami byli: prof. Elżbieta Tarnawska z UMFC w Warszawie, prof. Waldemar Wojtal AM w Gdańsku, prof. Wojciech Świtała z AM w Katowicach, dr Katarzyna Drogosz (związana z Akademią Muzyczną w Katowicach) oraz prof. Waldemar Andrzejewski z AM w Poznaniu (przewodniczący jury); obowiązki sekretarza pełniła Hanna Buczkowska-Bartczak. Dodajmy, że tę wyjątkową atmosferę budowało także wsparcie prezydenta i samorządu Konina.
Kondycja 20-latka
Dyrektor Pydyński pytany o kondycję konkursu po jego 20. edycjach, mówi: – Wraz z popularnością konkursu rosła jego ranga i stopień trudności obowiązkowych utworów wykonywanych w poszczególnych grupach wiekowych. Postawienie wysoko poprzeczko repertuarowej na pewno eliminuje na starcie wielu słabszych pianistów. W opinii uczniów i nauczycieli koniński konkurs oprócz swojej renomy uchodzi za wymagający, trudny. Dowodem tego jest na przykład liczba uczestników tegorocznej edycji w najmłodszej kategorii. Ta grupa, zwykle najliczniejsza, w Koninie reprezentowana była skromnie. Za to pozostałe grupy miały wielu uczestników i bardzo wysoki poziom. Wszystkie nasze działania organizacyjne podporządkowane są potrzebom uczestników. Cieszy nas, gdy jurorzy i uczestnicy podkreślają atmosferę konkursu sprzyjającą rywalizacji.
Czy jest zatem szansa na rozwój konkursu, np. w stronę formuły międzynarodowej? Dyrektor Krzysztof Pydyński wypowiada się na ten temat wstrzemięźliwie: – Pierwszorzędną sprawą jest poprawa bazy naszej Szkoły Muzycznej. Jeśli baza zostanie poprawiona, większy udział uczestników z zagranicy nastąpi płynnie. Ponadto – aktualna formuła konkursu nie wyklucza udziału osób spoza Polski. Tylko w tym roku kilkoro pianistów z zagranicy, mieszkających w Polsce albo jedynie uczących się w polskich szkołach muzycznych, zajęło czołowe miejsca. Bierzemy też pod uwagę, że oficjalne umiędzynarodowienie konkursu może również spowodować, w pierwszej fazie, spadek jego poziomu.
Wydarzenia
Wydarzeniem artystycznym tegorocznego Konkursu należy nazwać niewątpliwie imprezy towarzyszące. Recital inauguracyjny wykonała Joanna Marcinkowska, laureatka II nagrody na VII Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym w Koninie (1992), dzisiaj doktor habilitowany sztuki muzycznej i profesor nadzwyczajny w Katedrze Fortepianu Akademii Muzycznej w Poznaniu, należąca do czołowych pianistów polskich młodszego pokolenia. W pierwszej części recitalu usłyszeliśmy Scherzo b-moll op.31 i Nokturn Des-dur op.27 nr 2 Fryderyka Chopina. Interpretacje solistki były porywające. Artystka gra z ogromną emfazą. Potężny ładunek emocji świadczy o wielkiej dojrzałości Joanny Marcinkowskiej. W drugiej części do pianistki dołączył kwartet smyczkowy w składzie: Joanna Kreft – skrzypce, Ewa Guzowska – altówka, Tomasz Lisiecki – wiolonczela oraz Donat Zamiara – kontrabas. Zespół wykonał kwintet fortepianowy Es-dur Józefa Nowakowskiego, mało znanego polskiego kompozytora współczesnego Fryderykowi Chopinowi. Program koncertu wpisał się w jakże ważny nurt wykonawstwa polskiej muzyki różnych epok. Ta tendencja, popularna w ostatnich latach, powoduje, że słyszymy wiele nie znanych utworów, które kształtowały polskie życie muzyczne w poprzednich wiekach. Kwintet Nowakowskiego, zaliczany do nurtu tak zwanej muzyki salonowej, okazał się w mistrzowskim wykonaniu zespołu utworem niezwykle atrakcyjnym, barwnym, wirtuozowskim. Został przyjęty entuzjastycznie przez konińską publiczność.
Koncert i warsztaty drugiego dnia prowadziła Katarzyna Drogosz, pianistka specjalizująca się w grze na instrumentach historycznych.. Koncert był bardzo pozytywnym zaskoczeniem dla wszystkich. Forma speaking koncert okazała się niezwykle trafiona. Konińscy melomani byli zachwyceni osobowością prowadzącej, jej rozległą wiedzą historyczną, znajomością budowy instrumentów dawnych a przede wszystkim kunsztem wykonawczym. Po raz kolejny mieliśmy porcję interesującej, nieznanej muzyki polskiej: Macieja Kamieńskiego i Marii Szymanowskiej oraz obcej: Franza Xsawera Mozarta i Ludwiga van Beethovena z elementami tańców polskich lub dedykowanej Polakom(m.in. Marii Szymanowskiej). Ten koncert zakończył się naturalnym jam session z młodymi pianistami i niezwykłym popisem na cztery ręce pianistki z jej partnerem.
XX Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny w Koninie pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest już historią. Piękną historią, pozwalającą optymistycznie patrzeć w przyszłość. Ale najważniejsze, że obraz polskiej młodej pianistyki jest niezwykle budujący.
Wyniki
Komplet wyników XX Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny Konin 2018 znaleźć można na http://www.psmkonin.pl/aktualnosci-szczegoly-712.html. My zauważmy, że zwycięzcami:
Grupy I (uczniowie klas V i VI cyklu sześcioletniego oraz III i IV cyklu czteroletniego szkół muzycznych I stopnia) został Rio Ueyama, z klasy Anny Stempin-Jasnowskiej – POSM I st. im. E. Młynarskiego w ZPSM nr 1 w Warszawie
Grupy II (uczniowie klas I- III szkół muzycznych II stopnia) – Eryk Parchański z klasy Artura Jaronia w OSM II st. w ZPSM im. L. Różyckiego w Kielcach
Grupy III (uczniowie klas IV- VI szkół muzycznych II stopnia) – Julia Łozowska z klasy Joanny Ławrynowicz-Just w OSM II stopnia im. Z. Brzewskiego w ZPSM nr 1 w Warszawie; nagrodę w tej kategorii ufundował i wręczył prezydent Konina Józef Nowicki.
Wręczono także Nagrody Specjalne:
– Za najlepsze wykonanie utworu J. S. Bacha Nagrodę otrzymał Rio Ueyama z POSM I st. w ZPSM nr 1 w Warszawie
– Za wyróżniające wykonanie formy klasycznej – Aobo Dai z klasy Marii Murawskiej w PZSM im. A. Rubinsteina w Bydgoszczy
– Za najlepsze wykonanie utworu kompozytora polskiego – Eryk Parchański z OSM II st. w ZPSM w Kielcach
Nagrodę Towarzystwa im. Fryderyka Chopina koło w Żychlinie: zaproszenie na XV Ogólnopolski Festiwal Pianistyczny „Chopinowskie Interpretacje Młodych” Konin-Żychlin 2018 otrzymali: Marek Jeutner oraz Marianna Sereda.
Nagrodę Dyrektora Ośrodka Chopinowskiego w Szafarni: zaproszenie na recital za najlepsze wykonanie utworu Fryderyka Chopina, otrzymała Julia Łozowska.
Jury przyznały także nagrody pedagogom: Annie Stempin-Jasnowskiej, Arturowi Jaroniowi i Joannie Ławrynowicz-Just.
Andrzej Dusza
Fot. z archiwum PSM I i II st. w Konnie – autor: Mirosław Jurgielewicz
