Twórczość Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil była tematem tegorocznej edycji ogólnopolskiego konkursu wiedzy o życiu i twórczości kompozytorów polskich XX i XXI wieku, którego organizatorem było Centrum Edukacji Artystycznej a współorganizatorem Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. I. J. Paderewskiego w Koninie.

Organizowanie konkursów muzyki współczesnej w konińskiej PSM staje się tradycją. Celem konkursów, organizowanych wspólnie z Centrum Edukacji Artystycznej, jest spopularyzowanie polskiej muzyki współczesnej, propagowanie wiedzy o najwybitniejszych polskich twórcach XX wieku, rozbudzanie zainteresowania uczniów szkół muzycznych wykonawstwem i słuchaniem muzyki współczesnej oraz konfrontacja osiągnięć i wiedzy uczniów z różnych szkół muzycznych w Polsce.

Pierwsza edycja konkursu wiedzy o życiu i twórczości kompozytorów polskich odbyła się w 2013 roku i poświęcona była postaci Witolda Lutosławskiego w setną rocznicę urodzin kompozytora. Kolejne edycje konkursu dotyczyły Andrzeja Panufnika (27.10.2014), Henryka Mikołaja Góreckiego (16.11.2015), Wojciecha Kilara (19.10.2016), Krzysztofa Pendereckiego (19.03.2018), Tadeusza Bairda (22.10.2018), Grażyny Bacewicz (28.10.2019), Kazimierza Serockiego (21.03.2022) i Witolda Szalonka (13.03.2023). Każdorazowo organizatorzy konkursów zapraszali do wygłoszenia wykładu osoby związane z muzyką współczesną; w roku 2013 prelegentem był dr Daniel Cichy; redaktor naczelny i dyrektor PWM, w roku 2014 wybitna młoda kompozytorka Ewa Fabiańska-Jelińska a w 2015 roku dr Beata Bolesławska- Lewandowska. Następny konkurs uświetnił koncert muzyki współczesnej zespołu Chain Ensamble. Podczas edycji w 2019 roku PSM gościła Małgorzatę Gąsiorowską, konkurs w 2022 r. uświetniło wystąpienie dr hab. Iwony Lindstedt prof. UW, w 2023 roku wykład dr hab. Magdaleny Lisak, dziesiąty konkurs swoją obecnością ubogacił Dariusz Przybylski.

Polska kompozytorka prof. Grażyna Pstrokońska-Nawratil swoje dzieciństwo także spędzała w Koninie, który na zawsze pozostał dla niej ważnym punktem odniesienia. Kompozycje jej autorstwa były wielokrotnie wykonywane na międzynarodowych festiwalach muzyki współczesnej, a sama artystka należy do grona najważniejszych postaci polskiej muzyki XX i XXI wieku. Ta twórczość (i życie) zgromadziła w konińskiej PSM w Koninie bardzo wielu młodych pasjonatów muzyki współczesnej. Wśród uczestników znaleźli się uczniowie: SM I st. im. w Ruszkowicach, PSM I i II st. w Koninie, PSM I st. nr 4 w Warszawie, Prywatna Szkoła Muzyczna I st. w Sulejówku, PSM I st. w Nowym Tomyślu, Zespół Szkół Muzycznych w Kielcach, POSM I st. w Warszawie, PSM I st. nr 5 w Warszawie, ZSM w Pile i PSM I i II st. w Gliwicach.

Oceniało ich jury, któremu przewodniczyła prof. Grażyna Pstrokońska-Nawratil (Akademia Muzyczna im. K. Lipińskiego we Wrocławiu) a członkami byli: Krzysztof Pydyński, Urszula Kozłowska (PSM I i II st. im. I. J. Paderewskiego w Koninie).

Mistrz – uczeń – mistrz

Zanim jednak ogłoszono wyniki, odbyło się spotkanie, a właściwie rozmowa przede wszystkim uczestników konkursu, ale także uczniów, nauczycieli PSM w Koninie i konińskich sympatyków muzyki z prof. Grażyną Pstrokońską-Nawratil. Jak relacjonuje Alan Woźniak, który spotkanie moderował: – Pani Profesor rozpoczęła od wspomnienia swoich muzycznych początków – muzyce w domu dziadków w Koninie, edukacji we Wrocławiu, a następnie trudnej, ale przełomowej decyzji o wyjeździe na stypendium rządu francuskiego do Paryża. Tam zetknęła się z prądami muzyki XX wieku i spotkała mistrzów, którzy mieli ogromny wpływ na jej dalszą drogę twórczą: Pierre Bouleza i Oliviera Messiaena. Z sentymentem, ale i głębokim namysłem, mówiła o relacji mistrz–uczeń, a także o relacji uczeń–mistrz, którą tworzy ze swoimi dawnymi i obecnymi studentami.

W dalszej części rozmowy kompozytorka opowiedziała o swojej fascynacji przyrodą i wpływem myślenia ekologicznego na kształtowanie twórczości Wiele jej utworów powstaje w cyklach, które dokładnie omówiła. Tematy omówione przez kompozytorkę znalazły rozwinięcie w pytaniach z sali – pytano o utwory, które zostały wykonane na późniejszym koncercie, o inspiracje do pisania utworów oraz o zjawisko synestezji. Ale, nie dało się ukryć, czekano też na

Wyniki konkursu

Grupa I – Szkoły muzyczne I stopnia

I miejsce: Wiktoria Brola – Szkoła Muzyczna I st. im. Oskara Kolberga w Ruszkowicach (nauczyciel: Krzysztof Porębski)

II miejsce: Michał Pawlik – Państwowa Szkoła Muzyczna I st. nr 4 im. Karola Kurpińskiego w Warszawie (nauczyciel: Jolanta Siwik)

III miejsce: Gabriela Rakowska – Szkoła Muzyczna I st. im. Oskara Kolberga w Ruszkowicach (nauczyciel: Krzysztof Porębski)

Wyróżnienia:

• Karina Kaźmierczyk – Szkoła Muzyczna I st. im. Oskara Kolberga w Ruszkowicach

• Marta Karpińska – Państwowa Szkoła Muzyczna I st. im. Witolda Lutosławskiego w Nowym Tomyślu

Grupa II – Szkoły muzyczne II stopnia

I miejsce: Agnieszka Kowalska – Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. Ludomira Różyckiego w Gliwicach (nauczyciel: Joanna Mitas)

II miejsce: Hanna Podeszwa – Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. Ludomira Różyckiego w Gliwicach (nauczyciel: Joanna Mitas)

III miejsce: Malina Graczyk – Zespół Szkół Muzycznych im. Fryderyka Chopina w Pile (nauczyciel: Mateusz Pieróg)

Wyróżnienie:

Maksym Tomczak – Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. Ignacego Jana Paderewskiego w Koninie (nauczyciel: Maria Figaj)

Dyplomy dla nauczycieli przygotowujących laureatów otrzymali:

• Krzysztof Porębski – SM I st. im. O. Kolberga w Ruszkowicach

• Joanna Mitas – PSM I i II st. im. L. Różyckiego w Gliwicach

• Mateusz Pieróg – ZSM im. F. Chopina w Pile

• Jolanta Siwik – PSM I st. nr 4 im. K. Kurpińskiego w Warszawie

Dodajmy, że pomysłodawczynią i koordynatorką konkursu była Katarzyna Broj. Konkurs patronatem objęło Polskie Centrum Informacji Muzycznej – polmic.pl. Fundatorami nagród byli: Centrum Edukacji Artystycznej w Warszawie, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. I. J. Paderewskiego w Koninie i prof. Grażyna Pstrokońska-Nawratil.

Poruszający koncert

Tego samego dnia późnym popołudniem odbył się szczególny koncert poświęcony twórczości Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil (i nie tylko). Wykonawcami byli artyści wyjątkowi:

Łukasz Długosz – uważany za jednego z najwybitniejszych flecistów swojego pokolenia. Absolwent uczelni muzycznych w Krakowie, Monachium i Paryżu oraz Uniwersytetu Yale. Laureat kilkunastu konkursów międzynarodowych. Występuje na całym świecie, m.in. w Musikverein Goldener Saal oraz Konzerthaus w Wiedniu, Konzerthaus w Berlinie, Gasteig Carl Orff Saal oraz Herkulessaal w Monachium

Agata Kielar-Długosz – znakomita flecistka, specjalistka w wykonawstwie muzyki współczesnej i kameralnej. Studiowała w uczelniach muzycznych w Krakowie, Monachium, Weimarze, Lipsku oraz na Uniwersytecie Yale. Laureatka ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów fletowych

Andrzej Jungiewicz – pianista i pedagog, wykładowca Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Laureat wielu konkursów pianistycznych. Jako solista i kameralista występował w Polsce i za granicą, m.in. w Brazylii, Chinach, Czechach, Francji, Hongkongu, Kolumbii, Malezji, Niemczech, Pakistanie, Słowacji, Szwecji, Ukrainie.

Koncert rozpoczął jednak młody artysta, Hugo Długosz, stypendysty tegorocznej edycji programu „Młoda Polska” MKiDN, który na flugelhornie wykonał utwór Czesława Grudzińskiego.

Kolejnym dziełem była kompozycja ECO per 2 flauti (1980) autorstwa Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil – wykonana przez duet Agata Kielar-Długosz i Łukasz Długosz. Słuchaczy poruszyło nie tylko wykonanie, ale i osobiste słowo wprowadzające, wygłoszone przez autorkę dzieła, która opowiedziała o inspiracjach stojących za jego powstaniem.

Następnie zabrzmiała Suita polska na flet i fortepian (1964) Witolda Friemanna – dzieło dotąd niewykonywane publicznie, które właśnie tego wieczoru doczekało się prawykonania. Witold Friemann, podobnie jak Pstrokońska-Nawratil, był postacią związaną z Koninem, co nadało wydarzeniu szczególny, lokalny i jednocześnie ponadlokalny wymiar. Wykonawcami byli Łukasz Długosz i pianista Andrzej Jungiewicz.

Zwieńczeniem wieczoru był utwór Avalanche. Sonata na 2 flety i fortepian (2023), dzieło Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil dedykowane pamięci Mieczysława Karłowicza. Kompozycja – wykonana przez duet flecistów oraz pianistę Andrzeja Jungiewicza – poruszała nie tylko warstwą dźwiękową, ale i swoją treścią. Przypomnienie tragicznej śmierci Karłowicza w tatrzańskiej lawinie stanowiło emocjonalny finał koncertu.

Alan Woźniak: – Publiczność, wśród której znaleźli się zarówno uczestnicy konkursu, jak i mieszkańcy Konina, przyjęła koncert z entuzjazmem. Burzliwe owacje i bis potwierdziły, że współczesna muzyka polska potrafi poruszać, inspirować i zostawiać ślad na długo po ostatnim dźwięku.

Organizatorami koncertu była Fundacja Per Musicam (permusicam.pl) i Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. I.J. Paderewskiego w Koninie.

Mecenasi koncertu: Fabryka Pereł, Fabryka Diamentów, Konińska Fundacja Kultury.

Zadanie publiczne jest współfinansowane ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego.

Andrzej Dusza, współpraca: Katarzyna Broj, Alan Woźniak

Zdjęcia: Mirosław Jurgielewicz