Raport Biblioteki Narodowej jest miażdżący: w 2016 r. aż 63% badanych nie przeczytało w ciągu ostatniego roku ani jednej książki, 16% nie przypomina sobie, żeby czytało książkę, gazetę, czasopismo, wiadomości w sieci czy nawet tekst o objętości przynajmniej trzech stron. Tylko jedną książkę przeczytało 37% Polaków, a 10% czytało 7 lub więcej pozycji. Tymczasem Wydawnictwo Dwie Siostry ogłoszono Najlepszym Europejskim Wydawcą Dziecięcym Roku!

Wydawnictwo Dwie Siostry nagrodę otrzymało 26 marca 2018 w Bolonii, podczas największych targów książki dziecięcej na świecie, Bologna Children’s Book Fair. Premio BOP – Bologna Prize for the Best Children’s Publisher of the Year to najbardziej prestiżowa nagroda dla wydawców dziecięcych na świecie, przyznawana co roku najlepszym oficynom z każdego z sześciu kontynentów świata.

Na 55. edycję Bologna Children’s Book Fair zawitały, jak co roku, tłumy ludzi środowiska książki dziecięcej z całego świata. Gościem honorowym targów były Chiny, które przygotowały m.in. fantastyczną wystawę 147 prac 30 znakomitych ilustratorów. Polskich akcentów – co staje się tradycją – też było wiele. Na przygotowanym przez Instytut Książki kolektywnym stoisku, wyeksponowano książki aż 28 wydawców oraz prezentację tytułów nagrodzonych w konkursie Książka Roku 2017 Polskiej Sekcji IBBY.

Wydawnictwo Dwie Siostry zostało laureatem (choć chciałoby się rzec laureatkami) Bologna Prize Best Children’s Publishers of the Year! To ogromny zaszczyt, że polskie wydawnictwo otrzymało tytuł Europejskiego Wydawcy Roku, choć werdykt ten wcale nie dziwi. Wydawnictwo Dwie Siostry to niewielka warszawska oficyna dziecięca, istniejąca od 12 lat i znana czytelnikom jako wydawca „D.O.M.K.U.”, „Map”, „Pszczół” i wielu innych bestsellerów literatury dla młodych czytelników. Książki Dwóch Sióstr święcą tryumfy nie tylko w Polsce, lecz także w ponad 40 krajach świata, gdzie ukazały się ich zagraniczne wydania. „Mapy” Aleksandry i Daniela Mizielińskich, przetłumaczone na blisko 30 języków i wydane w 40 krajach w łącznym nakładzie ponad 3 milionów egzemplarzy, stały się największym polskim międzynarodowym sukcesem wydawniczym ostatnich dziesięcioleci.

Dodajmy, że „polskich” wyróżnień było więcej – na Bologna Ragazzi Award zdobyły tytuły:

– w kategorii FICTION „Zgubiona dusza” z tekstem Olgi Tokarczuk i ilustracjami Joanny Concejo wrocławskiego wydawnictwa Warstwy

– w kategorii ART – ARCHITECTURE & DESIGN „Wytwórnik Górą” – autorska książka Magdaleny Matoso warszawskiej WYtwórni.

„Mały Nobel”, czyli Hans Christian Andersen Award trafił do ilustratora Igora Oleynikova oraz japońskiej pisarki Eiko Kadono. Na shortliście obok rosyjskiego ilustratora oraz czterech innych twórców znalazła się Iwona Chmielewska. Nadal fetujemy obecność artystki z Polski w ścisłej światowej czołówce.

Do Astrid Lindgren Memorial Award 2018 zgłoszono łącznie 235 kandydatów z 60 państw, w tym pięcioro z Polski: Fundację ABC XXI Cała Polska Czyta Dzieciom – organizację upowszechniającą czytelnictwo; Olę Cieślak – ilustratorkę, Pawła Pawlaka – ilustratora; Józefa Wilkonia – ilustratora; Marcina Szczygielskiego – pisarza, z czego kandydatury Pawła Pawlaka oraz Józefa Wilkonia zgłoszone zostały przez Polską Sekcję IBBY. Tegoroczną laureatką nagrody została amerykańska autorka, Jacqueline Woodson.

„Małego Nobla” i Astrid Lindgren Memorial Award przyznaje Międzynarodowa Izba ds. Książek dla Młodych (IBBY). Celem konkursu, zgodnie ze statutem stowarzyszenia IBBY, jest promocja wartościowej literacko i artystycznie książki dla dzieci. Konkurs realizowany jest co roku. Nagradzani są współcześnie żyjący rodzimi twórcy. Polska edycja konkursu to odpowiednik podobnych, realizowanych przez narodowe sekcje IBBY. Konkurs nie dotyczy podręczników oraz literatury popularno-naukowej.

Przypomnijmy, że konińska pisarka, Ewa Grętkiewicz, otrzymała w 2005 roku wyróżnienie Polskiej Sekcji IBBY za książkę „Szczekająca szczęka Saszy”. Pisarka przez wiele lat była dziennikarką publikującą w gazetach i tygodnikach Bydgoszczy, Płocka a także Konina („Przegląd Koniński”). Ma na koncie cztery książki. „Przeklinam cię ciało” wydała w 2000 roku; ta książka doczekała się już wznowienia. Za powieść „Zamknięte drzwi”, na poły autobiograficzną, otrzymała prestiżową nagrodę imienia Grochowiaka. Zbiór opowiadań „Szminka w kolorze cyklamenu” cieszył się niezwykłą popularnością i był czytany w I Programie Polskiego Radia przez Grażynę Barszczewską i Annę Seniuk.

Za kolejną książkę – „Szczekająca szczęka Saszy”, adresowaną do młodych czytelników, została uhonorowana wyróżnieniem Polskiej Sekcji IBBY w konkursie Książka Roku 2005, była też nominowana do nagrody BESTSELLERek ‘2005. Autorką rysunków jest Ewa Olejnik („Szczekająca szczęka Saszy”, Nasza Księgarnia, 2005). Bohaterem tej przezabawnej opowieści jest chłopiec pochodzący z Białorusi, który przyjeżdża do naszego kraju, by uczyć się w polskiej szkole.

Ewa Grętkiewicz from Kulturalny Konin on Vimeo 2005

Echem odbiła się także jej druga książka dla dzieci, zatytułowana „Zakręcona na Maksa”. W czasie spotkania z czytelnikami, a właściwie czytelniczkami, w Miejskiej Bibliotece Publicznej, Ewa Grętkiewicz mówiła: – Ta książka to moja odpowiedź na opowieści o amerykańskich księżniczkach, które zainteresowane są przede wszystkim ciuchami, wymiarami, odchudzaniem się o najnowszymi gadżetami. Moje bohaterki są normalnymi dziewczynami. Wprawdzie szalonymi, ale pokazującymi, że fajnie może być w świecie, który nas otacza. To książka także o przyjaźni grupy rówieśników. Opowieść o tym, że od nas zależy, czy będzie głupio czy mądrze, nudno czy śmiesznie.

„Dostaliśmy po dziecku” to trzecia i ostatnia książka Grętkiewicz stworzona z myślą o młodych czytelnikach. Otrzymała za nią II nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Astrid Lindgren na współczesną książkę dla dzieci w wieku od 10-14 lat, organizowanym przez Fundację ABCXXI – „Cała Polska czyta dzieciom”. Jury tego prestiżowego konkursu, któremu patronował Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, sugerowało się w ocenie wysokimi standardami literackimi i etycznymi tekstów, które „z pełnym przekonaniem można polecać do czytania dzieciom i młodzieży”. Autorka odebrała nagrodę imienia Lindgren w Światowym Dniu Książki – 23 kwietnia, na Zamku Królewskim w Warszawie.

W uznaniu za to osiągnięcie ówczesny prezydent Konina, Kazimierz Pałasz obdarował Ewę Grętkiewicz piórem ze złotą stalówką. Był rok 2007. W tym samym roku, Ewa Grętkiewicz została uhonorowana statuetką Złotego Konia w kategorii Człowiek Roku.

Ewa Grętkiewicz odeszła 13 listopada 2013 roku. Zgodnie z jej ostatnią wolą, przybyli na pogrzeb bliscy, przyjaciele, czytelnicy i znajomi złożyli zamiast wiązanek kwiatów datki, za które Miejska Biblioteka Publiczna zakupiła ponad 150 książek dla najmłodszych. Każda z nich została opatrzona ekslibrisem: EWA GRĘTKIEWICZ PISZE DZIECIOM i opatrzona specjalną notą, skierowaną do młodych czytelników.

I jeszcze jedno: 2 kwietnia obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Książki Dla Dzieci. To święto nieprzypadkowo obchodzone jest 2 kwietnia. W ten dzień, w 1805 roku urodził się duński baśniopisarz Hans Christian Andersen, autor takich klasyków jak „Brzydkie kaczątko”, „Calineczka” czy „Królowa Śniegu”. Święto uchwalono w 1967 roku przez Międzynarodową Izbę ds. Książek dla Młodych Ludzi (IBBY, Polska Sekcja tej organizacji istnieje od 1973 roku). Natomiast 23 kwietnia obchodzić będziemy Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich.

Andrzej Dusza