Historia buntu dzieci wrzesińskich ponownie trafiła na ekrany, tym razem za sprawą dwóch dokumentalistów, absolwentów łódzkiej filmówki: koninianina Zdzisława Siwika i Krzysztofa Marka Nowaka (obydwaj są autorami scenariusza). Premiera zrealizowanego przez nich dokumentu „Miasto młodych buntowników” odbyła się 14 czerwca 2022 roku we Wrzesińskim Ośrodku Kultury, wzbogacając obchody 30-lecia powstania działalności Fundacji Dzieci Wrzesińskich 1992-2022.
Film zrealizowany przez Zdzisława Siwika jest cennym dokumentem przypominającym strajk dzieci wrzesińskich w 1901 roku, który był ważnym epizodem w historii walki o język polski i oporu wobec germanizacji w zaborze pruskim. Skomplikowane tło historyczne i społeczne tych dramatycznych wydarzeń przybliżyli w filmie wrzesińscy historycy: Marian Torzewski, Sebastian Mazurkiewicz oraz Jarosław Mikołajczyk z Muzeum Historii Państwa Polskiego w Gnieźnie. Prelekcję wygłosili również Zenon Sucharski i Ewa Mikulska z Miłosławia.
W części dokumentalnej filmu wystąpił prof. Jerzy Bralczyk, wybitny polski językoznawca. Autorzy dokumentu „Miasto młodych buntowników” umieścili też w swoim dziele kilka scen fabularyzowanych, które znakomicie podkreślają dramat szkolnego protestu i ukazują determinację i odwagę polskich uczniów. W części fabularyzowanej wystąpili Aleksander Machalica z Teatru Nowego w Poznaniu i Marcin Trzęsowski z Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu. Obok nich, w epizodach, wystąpili Karol Krzeszowiec z Wrześni oraz Maciej Binkowski i Andrzej Moś z Konina. Warto też zauważyć rolę 15-letniej Gabrieli Jędrzejczak, jako Bronki Śmigiewiczówny, nieformalnej liderki uczniowskiego buntu, która razem z uczniami ze szkoły Podstawowej w Nowym Folwarku stworzyła wiarygodny obraz psychologiczny „młodych buntowników” z 1901 roku. Realizatorem dźwięku na planie części fabularnej był Marcin Oliński.
Zdjęcia inscenizowane zrealizowano w budynku dawnej szkoły, obecnie siedzibie Muzeum Regionalnego im. Dzieci Wrzesińskich oraz na rynku i starych podwórkach Wrześni. Film został wyprodukowany przez Fundację Dzieci Wrzesińskich dzięki dofinansowaniu przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego przy wsparciu Starostwa Powiatowego we Wrześni i Miasta i Gminy Września.
* * *
Zdzisław Siwik jest absolwentem Wydziału Operatorskiego i Realizacji Telewizyjnej PWSFTviT w Łodzi (2006). Film „Miasto młodych buntowników” jest siódmym dokumentem Zdzisława Siwika. W 2003 roku „Spotkanie” (film o dzieciach niepełnosprawnych w Ośrodku Rehabilitacyjnym w Mielnicy), w 2004 roku odbyła się premiera „Tajne Stowarzyszenie Abstynentów” (zdj. Andrzej Moś, Marcin Oliński), w 2010 – „Moje 5 minut” (o pracy zespołu teatralnego „Waliza” Elżbiety Gierasimow w Konińskim Domu Kultury), w 2014 – „Joto Giotto Dimitrow” (o postaci konińsko-macedońskiego artysty rzeźbiarza), w 2019 – „Doktor Piotr” (o postaci lekarza i społecznika Piotra Janaszka), a w 2021 roku „Alternatywa bez adresu” (o dwojgu artystach-muzykach z Turku żyjących poza „systemem” ośrodków kultury i oświaty). Współpracował również przy tworzeniu produkcji innych filmowców („Stanisław Czernik – pisarz autentyczny” reż. Andrzej Moś, 2013; „Antoni Serbeński. Wiosna, maj…” reż. Andrzej Moś, 2010; „Śladami Olędrów” reż. Andrzej Moś, 2007; „Światła domu” reż. Zenona Cyplik-Olejniczak, 2007; „Po północy” reż. Maciej Plamowski, 2003; „Dwie stówy z montażem” reż. Tomasz Matuszczak, 2002; „Upał” reż. Radosław Ładczuk, 2001). Wyreżyserował teledyski m. in. dla Kamila Wasickiego oraz marokańskiego pieśniarza Cheb Kadera. Ponadto jego zdjęcie pt. „Spacerek” było w 2015 roku nominowane do finału Grand Press Photo w kategorii „Życie codzienne”, zdjęcie pojedyncze.
Andrzej Moś
Oprac. Andrzej Dusza
Zdjęcia: Marcin Oliński
