Muzyka Naszych Czasów – to 4-letni program promocji twórczości młodych kompozytorów XXI wieku, w którym uczestniczyła konińska szkoła muzyczna, jako jedna z sześciu szkół muzycznych II stopnia z całej Polski oraz studenci sześciu uczelni muzycznych. Na pomysł zorganizowania tego przedsięwzięcia wpadła osoba całe życie związana z muzyką, współtwórczyni wielu ogólnopolskich projektów artystycznych, prezes Stowarzyszenia Akademia imienia Krzysztofa Pendereckiego – Międzynarodowe Centrum Muzyki, Adrianna Poniecka-Piekutowska.

Dzięki jej staraniom program został bardzo dobrze przygotowany i zrealizowany pod patronatem Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Wielkim propagatorem tej inicjatywy był maestro Krzysztof Penderecki, który twierdził: „Muzyka Naszych Czasów to projekt dużych szans dla młodych polskich kompozytorów XXI wieku”.

Czym jest Muzyka Naszych Czasów?

Młodzi kompozytorzy, w wieku do 30 lat, przesyłali organizatorom programu krótkie, nigdy wcześniej niewykonane kompozycje kameralne, uwzględniające możliwości wykonawcze uczniów szkół muzycznych II stopnia. Kuratorzy programu, Dariusz Przybylski i Ignacy Zalewski, spośród nadesłanych prac wybierali te, które ich zdaniem najlepiej wpisywały się w ideę programu. Studenci 6 uczelni muzycznych (Gdańsk, Katowice, Kraków, Łódź, Poznań, Warszawa) oraz uczniowie 6 średnich szkół muzycznych (Białystok, Bydgoszcz, Konin, Kraków, Radom, Warszawa), czyli partnerzy programu, pracowali nad wyłonionymi kompozycjami i przygotowywali koncerty w swoich siedzibach. Każdego roku odbywał się Koncert Prawykonań w Europejskim Centrum Muzyki w Lusławicach, na którym obecni byli przedstawiciele środowiska muzycznego, Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, kompozytorzy, uczestnicy programu a całość dokumentowana była na płycie CD przez firmę fonograficzną DUX. Wielki koncert poprzedzały dni wspólnych prób, konsultacji, rozmów, spotkań, wymiany doświadczeń, bycia razem.

Miałam niewątpliwą przyjemność uczestniczyć w tych wydarzeniach, będących płaszczyzną integracji młodych twórców i młodych wykonawców. To było niesamowite uczucie móc obserwować proces narodzin dzieła sztuki podczas prób muzyków z kompozytorami. Niepowtarzalne i bezcenne doświadczenie przestrzeni współpracy różnych osobowości, wrażliwości, duchowości, owocującej nową jakością, nową muzyką. Trudna do wyrażenia pozawerbalna komunikacja pomiędzy stwarzającym i stwarzanym. Młodzi kompozytorzy nigdy nie wyrażali swojej dezaprobaty, krytyki, rozczarowania. Każde wykonanie przyjmowali jak prezent, który czasem ich zaskakiwał. Dzięki tym wyjątkowym chwilom w Lusławicach poznałam nowe nazwiska, wpisujące się w najnowszą historię sztuki dźwięku: Michał Dobrzyński, Ewa Fabiańska-Jelińska, Szymon Godziemba-Trytek, Aleksandra Kaca, Kamil Kruk, Mateusz Śmigasiewicz, Ignacy Zalewski, Aleksandra Chmielewska, Marcin Jachim, Dominik Lasota, Żaneta Rydzewska, Filip Sporniak, Wojciech Chałupka, Katarzyna Danel, Jakub Jung, Adam Porębski, Paweł Sławiński, Bartosz Witkowski, Ewa Borcz, Alina Dzięcioł, Magdalena Gorwa, Andrzej Jakuszew, Krzysztof Kicior, Aleksanda Kolbusz, Mikołaj Sarad.

Po koncercie w Europejskim Centrum Muzyki, w krótkich odstępach czasu, następowało dwanaście kolejnych, w dwunastu miejscach, dla różnej publiczności. To niecodzienna sytuacja dla współczesnych kompozytorów, którzy często po prawykonaniu swojego utworu czekają wiele lat na kolejne wykonania. Koncerty w Koninie odbywały się w auli PSM I i II stopnia im. I. J. Paderewskiego i cieszyły się zaskakującym powodzeniem. Realizacja tego przedsięwzięcia była dla konińskiej szkoły nie lada wyzwaniem, któremu sprostała dzięki staraniom pana dyrektora Krzysztofa Pydyńskiego i zaangażowaniu nauczycieli oraz uczniów. To właśnie na naszej scenie po raz pierwszy w tym programie zagrali wspólnie pedagodzy z uczniami, co zostało podkreślone przez Adriannę Poniecką-Piekutowską obecną na wszystkich koncertach programu. Dużym sukcesem był występ naszych pedagogów: wiolonczelistki Edyty Maksymczuk-Thiel i pianisty Michała Ziobrowskiego na Koncercie Prawykonań III edycji programu w Lusławicach, którzy wykonali kompozycję „Mgliste melodie” Adama Porębskiego. W tym roku w Wielkim Finale Programu kwartet smyczkowy PSM I i II st. w Koninie w składzie: Jacek Fabiniak – I skrzypce, Agnieszka Ziółkowska – II skrzypce, Szymon Półtorak – altówka i Edyta Maksymczuk-Thiel wiolonczela po raz pierwszy zaprezentował publiczności „Passalegę” Aleksandry Kolbusz.

Ważnym komponentem projektu była publikacja wszystkich kompozycji Muzyki Naszych Czasów przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne i dostarczenie partytur do szkół muzycznych całego kraju. Dzięki temu program trwa nadal, mimo jego oficjalnego zakończenia w czerwcu tego roku.

Dlaczego promocja muzyki współczesnej jest tak ważna?

Muzyka XX i XXI wieku znalazła się w swoistym getcie stworzonym przez środowisko muzyczne. Jest postrzegana jako trudna, nieprzystępna, pozbawiona walorów brzmieniowych. Dzięki Muzyce Naszych Czasów młodzi wykonawcy mieli możliwość przekonania się, że utwory kompozytorów współczesnych są w zasięgu ich możliwości wykonawczych, a zarazem mogą być atrakcyjne także dla odbiorcy. Co więcej, kontakt z kompozytorem, który często był tylko kilka lat starszy od wykonawcy, był dodatkowym czynnikiem motywującym do zaangażowania się w wykonanie kompozycji.

Theodor Wiesegund Adorno w 1949 roku pisał: „Nowa muzyka – bierze ona na swe barki całą mroczność tego świata i całą jego winę. Swe jedyne szczęście widzi w poznawaniu nieszczęścia, całe swe piękno w rezygnacji z fikcyjnego piękna. Nikt jej nie chce znać, pobrzmiewa niesłyszana, bez oddźwięku. Wokół muzyki słuchanej czas tworzy kryształ, muzyka niesłuchana wpada w pusty czas jak śmiercionośna kula. Nowa muzyka jest już z góry nastawiona na to najgorsze przeżycie jakiego muzyka mechaniczna doznaje co godzinę. Nowa muzyka jest najprawdziwszym S.O.S.”. (w: Filozofia nowej muzyki).

W ramach Programu Muzyka Naszych Czasów nowa muzyka była i jest słuchana – 36. prawykonań utworów młodych kompozytorów, 52. koncerty na terenie Polski, ponad 1000. wykonawców, 16 tysięcy słuchaczy.

Szanowna Pani Adrianno, dzięki Pani muzyka współczesna, muzyka naszych niespokojnych czasów wyszła z getta.

Tekst: Katarzyna Broj